“Het slimmer en beter doen met elkaar, dat is onze maatschappelijke verantwoordelijkheid”

Rutger IJntema, oprichter Innovatie Platform Fysiotherapie

“Er ontstaat een steeds grotere zorgvraag in ons land. Hoe wij hiermee omgaan, is een maatschappelijke uitdaging. Willen wij met elkaar duurzaam antwoord kunnen geven op belangrijke gezondheidsthema’s binnen een veranderende maatschappij, dan moeten wij af van de eilandjescultuur en met elkaar meebewegen. De sterke overtuiging om het beste te willen voor de maatschappij en de Nederlandse burger heeft geleid tot de oprichting van het Innovatie Platform Fysiotherapie (IPF)!”

“Ik ben jarenlang werkzaam geweest als fysiotherapeut en raakte op een gegeven moment bijzonder geïnteresseerd in psychosomatiek. Omdat er nog geen masteropleiding was, ben ik de post-HBO opleiding psychosomatiek gaan volgen. Enige tijd later werd ik docent van deze opleiding. Vanuit de Hogeschool Utrecht kwam vervolgens de vraag of ik een masteropleiding psychosomatische fysiotherapie wilde ontwikkelen. Deze masteropleiding werd gelijktijdig ontwikkeld met de specialisaties sportfysiotherapie, manuele therapie, geriatrie – en kinderfysiotherapie. Op dat moment waren masteropleidingen nog compleet nieuw en moesten we echt pionieren. Nu zijn masteropleidingen algemeen geaccepteerd binnen de fysiotherapie. Recent heb ik met collega’s een overheid gesubsidieerde master beweegzorg (MSc.) ontwikkeld met speciale aandacht voor innovatie en netwerken.”

Cyclus van innovatie

“Innovatie heeft mijns inziens een cyclus. Eerst is iets compleet nieuw en moet je met elkaar gaan pionieren. Als iets bewezen succesvol is geïmplementeerd, volgen er steeds meer mensen en wordt het gemeenschappelijk goed. Dit is ook precies het doel dat wij nastreven met het Innovatie Platform Fysiotherapie. Pioniers met innovatie in hun DNA een podium bieden om met andere innovatiepartners komen tot het testen van een innovatief idee. Als het idee concreet is en gedragen wordt binnen een innovatie community, dan kunnen kennisinstituten, ICT leveranciers, beleidsmedewerkers, zorgverleners en zorgverzekeraars vanuit gelijkwaardigheid dit idee mogelijk maken”

”Onder innovatie verstaat het IPF een product, dienst, toepassing, beleid of programma dat nieuw is voor een fysiotherapieorganisatie of groep van individuen op het moment van adoptie. Hierbij verlaat een fysiotherapie organisatie geijkte paden, stelt dieperliggende vragen in cocreatie en transdisciplinaire of domeinoverstijgende samenwerking. Ook creëert de organisatie met andere innovatiepartners nieuwe waarheden en normen.”

Vraag vanuit de markt

“Het idee van het Innovatie Platform Fysiotherapie is vooral ontstaan door vraag vanuit de markt. Veel therapeuten zijn gepassioneerd over hun vak. Dit is terug te zien in de hoge patiënttevredenheid beoordelingen die fysiotherapeuten gemiddeld gezien ontvangen. Ik krijg regelmatig te horen dat fysiotherapeuten zich niet gewaardeerd voelen door beleidsmakers en de financierders van de zorg. Dit vind ik zo’n interessant fenomeen, dat dit zo vaak gezegd wordt afzonderlijk van elkaar. Ik krijg vaak terug dat vanuit doelmatigheidsprincipes er een hoge prestatie wordt geleverd tegen lage inkomsten en dat fysiotherapeuten hierdoor weinig ruimte krijgen om te innoveren.”

“Om innovatie fit te zijn moeten de gemiddelde vaktechnische, patiënttevredenheid- en financiële resultaten van de organisatie op orde zijn. Maar de belangrijkste is de verandercapaciteit.”

Af van de eilandjescultuur

“De maatschappij en de veranderende zorgbehoefte vraagt om andere zorgprocessen. Willen wij het beste voor de maatschappij en de Nederlandse burger bewerkstelligen, dan moeten we af van de geijkte paden en de eilandjescultuur. Kwaliteit is het bestaande zo goed, efficiënt en doelmatig mogelijk doen! Het ‘bestaande’ sluit alleen vaak niet meer aan bij de zorgbehoefte en de maatschappelijke uitdagingen waar wij nu mee te maken hebben zoals vergrijzing, digitalisering, toename chronische zieken, overgewicht, ongezonde leefstijl etc. Dit zijn maatschappelijke vraagstukken die je mijn inziens alleen transdisciplinair kan aanpakken. Er zijn genoeg voorbeelden waar vooruitgang wordt geboekt en er niet meer met de vinger naar de ander wordt gewezen. Door toe te geven dat je het niet alleen kan en te gaan samenwerken met experts vanuit verschillende invalshoeken, kun je beweging in gang brengen.”

“Maatschappelijk belang gaat veel verder dan het belang van de praktijk. Laten we elkaar ontmoeten via transdisciplinaire innovatie communities.”

Wetenschappelijke literatuur

“Er is heel veel geschreven over kwaliteit en innovatie op landelijk, regionaal of wijk, of patiëntniveau. Allemaal belangrijke thema’s en krachtige ontwikkelingen. Schokkend is om vast te stellen dat er weinig tot geen wetenschappelijke onderzoek gedaan is naar hoe dit beleid kan worden geïmplementeerd in een eerstelijnsorganisatie zoals in bijvoorbeeld fysiotherapie.”

Toegevoegde waarde fysiotherapie

“Er wordt veel beleid over zorgverleners uitgestrooid. Alleen inzicht in de haalbaarheid en implementeerbaarheid hiervan op de werkvloer ontbreekt nog wel eens. Linksom of rechtsom, fysiotherapieorganisaties moeten het uiteindelijk gaan doen. Dit gat moet gedicht worden. Op dit moment doe ik promotieonderzoek naar hoe een fysiotherapieorganisatie waarde kan toevoegen in de huidige gezondheidszorg en het hierbij qua vakinhoud, patiënttevredenheid en financiële resultaten het goed doet. Een belangrijke vraag hierbij is: aan welke knoppen moet een fysiotherapieorganisatie draaien om goed te blijven presenteren in een veranderende zorgomgeving?”

“Wetenschappelijke kennis opbouwen is een degelijk maar langzaam proces. De urgentie van innoveren is zo groot dat we niet kunnen wachten tot dit proces is afgerond. We moeten nu al gaan toepassen wat er aan kennis is.”

Meerwaarde van IPF

“Het doel is om systeemverandering in de sector na te streven. De meerwaarde zit hem in dat we gecontroleerd kunnen losbreken van bestaande financieringsstructuren, richtlijnen en protocollen. Alleen heeft fysiotherapie zich in een positie gemanoeuvreerd dat we ons teveel vastpinnen op kwaliteit en te weinig kijken naar wat er nodig is aan vernieuwing. Er zijn voortrekkers nodig, daarmee diskwalificeren wij niet de rest van de fysiotherapieorganisaties. Immers, als het voortrekkers gelukt is, moet het gaan landen en daar is het IPF-praktijk kwaliteitsregister heel geschikt voor. Hierin kunnen naar onze mening zowel grote als kleinere praktijken een plek krijgen.”

IPF Keurmerk

“Wij willen praktijken die innoveren al in het DNA hebben een keurmerk en podium geven waardoor het aantoonbaar wordt gemaakt. Het IPF moet geen exclusieve club zijn, maar waar klein en groot naartoe kan groeien. Een kleine praktijk die slim en wendbaar is en een dijk van een netwerk heeft, kan ook innovatief zijn. Het gaat niet alleen om de grote jongens. Het IPF innovatie matchmaking platform brengt innovatieve praktijken bij elkaar. Als pilots hier succesvol zijn gebleken dan wordt het vrijgelaten in het werkveld. Daar komt de koppeling met het IPF Kwaliteit praktijkregister vandaan. Het is een lichtere versie dan innovatie, maar bestaat wel uit hetzelfde wetenschappelijk onderbouwd healthcare value raamwerk. Praktijken die onderdeel uitmaken van het IPF Kwaliteitsregister kunnen ook naar het innovatieplatform groeien.”

Toetsingscriteria audits

“De IPF audits zijn zo ontwikkeld dat een fysiotherapie organisatie zich op 23 toetsingscriteria volledig kan toetsen. Uniek is dat niet alleen de fysiotherapieorganisatie eigenaar deze audit doorloopt, maar het hele team inclusief de front- en backoffice. Uit deze audit komt dieperliggende informatie hoe de fysiotherapie en individuele medewerkers ervoor staan. Vanuit deze gegevens kunnen heel gericht doelen opgesteld worden. Hier kan ook weer op geëvalueerd worden.”

Organisatie fitheid

“IPF heeft bij de oprichting letterlijk in de missie staan dat wij boven en tussen partijen willen staan. Een verbindende partij zijn die niet bij een bepaald kamp hoort. Wij zijn onafhankelijk, geen onderhandelingspartij of branchevereniging. Wij willen er zijn voor fysiotherapieorganisatie die fit en gezond in het leven staan en intrinsiek gemotiveerd zijn. Om toegelaten te worden tot het IPF praktijk kwaliteitsregister en IPF innovatieplatform, kijken wij net als andere netwerken naar vakinhoud en patiënttevredenheid. Het grote verschil is echter dat wij ook naar de financiële resultaten kijken en de organisatie verandercapaciteit, ofwel de ‘organisatie fitheid.”

“Fysiotherapie is topsport, innovatie is topsport en kwaliteitsonderhoud is topsport!”

“Om gezondheidszorgbeleid te laten landen moet volgens het IPF de fysiotherapieorganisatie als ‘unit of analysis’ uiterst serieus genomen gaan worden. Dit is nu nog een ondergeschoven kindje. Hoe goed is een fysiotherapie organisatie in staat om snel veranderde vraagstukken te blijven beantwoorden? Als je door onze audit komt mag je daar als fysiotherapie organisatie heel trots op zijn en neem je aantoonbaar je maatschappelijke verantwoordelijkheid!”